تمام نکاتی که باید قبل از خرید هارد اس‌اس‌دی بدانید!

یکی از ساده‌ترین دلایل پایین آمدن سرعت کامپیوتر این است که کاربران، پردازنده‌های قدرتمند خود را کنار حافظه‌هایی کند قرار می‌دهند. پردازنده شما می‌تواند در هر ثانیه به انبوهی وظیفه مختلف رسیدگی کند، اما معمولا باید زمان زیادی منتظر بماند تا اطلاعات لازم را از حافظه داخلی بگیرد. برای مقابله با این مشکل، اکثر کامپیوترها و لپ‌تاپ‌های مدرن علاوه بر هارد دیسک یا HDD، به حافظه فوق سریع SSD (مخفف Solid State Drive به معنی درایو حالت جامد) هم مجهز شده‌اند. چنین حافظه‌ای، عملکرد کلی دستگاه را به شکلی چشمگیر سریع‌تر می‌کند و اساسا باعث می‌شود تجربه‌ای دلچسب‌تر از کار با کامپیوتر به دست آورید. به مطالعه این راهنمای خرید SSD ادامه دهید تا به تمام سوالات‌تان پاسخ داده شود.

قیمت گذاری ها

اکثر SSDهای امروزی با ظرفیت ۱۲۰ گیگابایت تا ۲ ترابایت به دست مشتریان می‌رسند و همین موضوع مهم باعث اقبال بالای افراد به خرید SSD شده است. درایوهای ۱۲۰ گیگابایتی ارزان‌قیمت‌ترین گزینه ممکن هستند، اما فضای ذخیره‌سازی چندانی ندارند و معمولا هم به سرعت کمتری نسبت به همتایان پرظرفیت‌تر خود دست پیدا می‌کنند. همین ویژگی‌ها باعث شده که برخی کمپانی‌ها از تولید چنین SSDهایی به کلی دست بکشند. گذار از حافظه ۱۲۰ گیگابایتی به حافظه ۲۵۰ گیگابایتی حدودا ۱۵ دلار هزینه بیشتر روی دست‌تان می‌گذارد و بنابراین تصمیمی کاملا معقولانه به حساب می‌آید. البته که اختلاف قیمت حافظه‌های ۲۵۰ و ۵۰۰ گیگابایتی هم می‌تواند همین‌قدر کم بشد. معمولا اگر به دنبال نقطه تعادلی میان قیمت‌گذاری، عملکرد و ظرفیت باشید، باید حافظه ۵۰۰ گیگابایتی را انتخاب کنید، اما حافظه‌های ۱ ترابایتی هم هر روز محبوب‌تر می‌شوند.

علاوه بر این، اخیرا شاهد انبوهی حافظه SSD با ظرفیت ۲ ترابایت به بالا نیز بوده‌ایم، خصوصا در میان محصولات سامسونگ. اما این حافظه‌ها قیمت بسیار بالایی دارند (بیشتر از ۴۰۰ دلار) و بنابراین تنها به درد افراد حرفه‌ای و کاربرانی می‌خورد که نیازی ضروری به بیشترین ظرفیت و سرعت ممکن دارند. در غیر این صورت، خرید این حافظه‌ها آنقدرها منطقی نیست.

راهنمای خرید SSD براساس فرم فاکتور

درایوهای حالت جامد امروزی را در اشکال و ابعاد گوناگونی پیدا خواهید کرد و «فرم فاکتور» SSD مورد نظرتان را باید تنها با توجه به سخت‌افزاری که در اختیار دارید انتخاب کنید. در صورتی که کامپیوتری گیمینگ و قدرتمند در اختیار داشته باشید که به مادربردی با توان متوسط یا بالا مجهز باشد،‌ به احتمالا زیاد بتوانید تمام فرم فاکتورها را به کار بگیرید.

از طرف دیگر، اکثر لپ‌تاپ‌ها و دیوایس‌های تبدیل‌شونده امروزی صرفا از فرم فاکتور M.2 پشتیبانی می‌کنند و فضایی برای حافظه‌های ۲.۵ اینچی ندارند. یک ترند دیگر در دنیای لپ‌تاپ‌ها هم لحیم کردن مستقیم حافظه روی مادربرد است و بنابراین اصلا امکان ارتقای ظرفیت داخلی برای کاربران عادی وجود نخواهد داشت.

ها در مجموع سه فرم فاکتور اصلی و یک فرم فاکتور نه‌چندان رایج دارند که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شوید:

• 2-5Inch Serial ATA (یا SATA): درایوهای SATA از همه رواج بیشتری دارند، به شکل هارد درایوهای سنتی لپ‌تاپ از راه می‌رسند و از طریق کابل و رابط SATA به دستگاه متصل می‌شوند. اگر لپ‌تاپ یا کامپیوتر شما فضایی برای هارد درایوهای ۲.۵ اینچی و کانکتور اضافی SATA دارد، می‌توانید به سراغ این نوع حافظه SSD بروید.
• SSD Add-in Card (یا AIC): این درایوها می‌توانند به شکلی بالقوه سریع‌تر از باقی درایوها ظاهر شوند، زیرا به جای اتصال قدیمی SATA، از درگاه PCIe کمک می‌گیرند. درایوهای AIC به درگاه‌هایی روی مادربرد متصل می‌شوند که معمولا از آن‌ها برای اتصال کارت گرافیک یا کنترلرهای RAID کمک می‌گیرند. این یعنی AIC تنها روی کامپیوترهای دسکتاپ قابل استفاده است و برای بهره‌گیری از آن باید یک درگاه PCIe x4 یا PCIe x16 خالی داشته باشید.
• M.2 SSD: این حافظه‌ها شکل و شمایلی شبیه به حافظه RAM دارند، اما در ابعاد بسیار کوچک‌تر از آن عرضه می‌شوند. درایوهای M.2 به استانداردی برای لپ‌تاپ‌های باریک تبدیل شده‌اند، اما می‌توانید آن‌ها را روی اکثر مادربردهای دسکتاپ هم سوار کنید. بسیاری از مادربردهای مدرن حداقل ۲ درگاه M.2 دارند. ناگفته نماند که گرچه درایوهای M.2 معمولا با ابعاد ۲۲ در ۸۰ میلی‌متر عرضه می‌شوند، اما امکان یافتن حافظه‌های کوتاه‌تر و بلندقامت‌تر هم وجود دارد. برای تشخیص ابعاد هر حافظه M.2 باید به ۴ یا ۵ رقم نخست در نام‌گذاری آن‌ها دقت کنید. مثلا عبارت «M.2 Type-2280» نشان می‌دهد که باید منتظر حافظه‌ای با ابعاد رایج باشید.
• U.2 SSD: این درایو ۲.۵ اینچی در نگاه نخست هیچ فرقی با هارد درایوهای سنتی SATA ندارد، اما از کانکتوری متفاوت استفاده می‌کند، داده را از طریق رابط پرسرعت PCIe می‌فرستد و معمولا هم قطورتر از درایوها و SSDهای ۲.۵ اینچی ظاهر می‌شود. درایوهای U.2 معمولا قیمت بالاتر و ظرفیت بیشتری نسبت به درایوهای M.2 دارند. به همین خاطر هم از آن‌ها در سرورها استفاده می‌شود و بسیار دور از ذهن است که یکی از این درایوها را درون یک کامپیوتر دسکتاپ معمولی پیدا کنید.

کانکتور SATA بهتر است یا PCIe؟

این بخش از راهنمای خرید SSD قرار است پیچیده‌تر از بخش‌های قبلی باشد، بنابراین برای مطالعه دقیق آماده شوید. همانطور که پیشتر اشاره کردیم، SSDهای ۲.۵ اینچی از رابط Serial ATA یا همان SATA استفاده می‌کنند که در سال ۲۰۰۰ و برای پشتیبانی از هارد درایوها طراحی شده است. از سوی دیگر درایوهای Add-in Card از طریق درگاه سریع‌تر PCI Express کار می‌کنند که پهنای باند بیشتری دارد.

درایوهای M.2 را هم می‌شود به رابط SATA و هم رابط PCI Express متصل کرد و همه‌چیز بستگی به مشخصات خود درایو دارد. ضمنا سریع‌ترین درایوهای M.2 از NVMe هم پشتیبانی می‌کنند که پروتکلی مخصوص سریع‌ترین حافظه‌های مدرن است. موضوع زمانی پیچیده می‌شود که بدانیم درایوهای M2 می‌توانند سه شکل مختلف داشته باشند:

• مبتنی بر رابط SATA
• مبتنی بر رابط PCIe بدون پشتیبانی از NVMe
• مبتنی بر رابط PCIe با پشتیبانی از NVMe

با این وجود باید اشاره کرد که اکثر SSDهای M.2 عرضه شده طی سال‌های اخیر از NVMe پشتیبانی می‌کنند.

اگر فعالیت‌های روزمره شما حاوی گشت‌وگذار در وب، اجرای اپلیکیشن‌های آفیس و حتی گیمینگ است، اکثر SSDهای NVMe قرار نیست آنقدرها سریع‌تر از مدل‌های ارزان‌قیمت‌تر SATA ظاهر شوند. اما اگر کارهایی سنگین‌تر می‌کنید و مثلا نیاز به منتقل کردن مداوم فایل‌های سنگین، ویرایش تصویر و ویدیو یا فشرده‌سازی فایل‌های حجیم دارید، در آن صورت بهتر است که اندکی بیشتر هزینه کرده و NVMe SSD بخرید. این حافظه‌ها پهنای باندی تا ۵ برابر بیشتر از مدل‌های SATA دارند که عملکرد اپلیکیشن‌های سنگین را بهبود می‌دهد.

راهنمای خرید SSD براساس ظرفیت مورد نیاز

شاید برایتان سوال شده باشد که به چه ظرفیتی در حافظه‌های SSD نیاز دارید. در ادامه توضیحات مربوط به هر ظرفیت را مطالعه خواهید کرد:

• کلاس ۱۲۸ گیگابایت: تا جای ممکن از این حافظه‌ها دور بمانید. این درایوهای کم‌ظرفیت معمولا عملکرد کندتری به نمایش می‌گذارند زیرا حاوی کمترین ماژول‌های حافظه هستند. علاوه بر این، بعد از نصب سیستم عامل ویندوز و چند بازی کم‌حجم، این SSD کاملا پر خواهد شد.
• کلاس ۲۵۰ گیگابایت: این درایوها ارزان‌قیمت‌تر از همتایان حجیم‌تر خود هستند، اما در عین حال ظرفیت قابل قبولی برای اکثر کامپیوترهای خانگی و حتی گیمینگ ارائه می‌کنند. اما اگر کامپیوتری می‌خواهید که آینده‌ای تضمین‌شده‌تر داشته باشد و امکان افزایش بودجه هم مهیاست، پیشنهاد می‌کنیم به سراغ حافظه‌های کلاس ۵۰۰ گیگابایت بروید.
• کلاس ۵۰۰ گیگابایت: درایوهایی که چنین ظرفیتی دارند، فضای ذخیره‌سازی معقول را در ازای قیمتی مقرون‌به‌صرفه ارائه می‌کنند، اما حافظه‌های ۱ ترابایتی این روزها محبوبیت هرچه بیشتر پیدا کرده‌اند.
• کلاس ۱ ترابایت: مگر اینکه تدوینگر ویدیو یا گیمری بسیار حرفه‌ای باشید، نیازی به ظرفیتی بیشتر از ۱ ترابایت نخواهید داشت. با خرید این حافظه، می‌توانید سیستم عامل و مهم‌ترین اپلیکیشن‌ها را روی SSD نصب کنید و همچنان فضای زیادی برای نرم‌افزارها و فایل‌های آتی داشته باشید.
• کلاس ۲ ترابایت: اگر سر و کارتان دائما به فایل‌های حجیم می‌افتد یا می‌خواهید تعداد زیادی از بازی‌های مدرن را روی سیستم نصب داشته باشید، حافظه ۲ ترابایتی معمولا ارزش هزینه‌ کردن را دارد.
• کلاس ۴ ترابایت (به بالا): برای خرید چنین SSDهایی باید واقعا نیاز به فضای ذخیره‌سازی دیوانه‌واری داشته باشید. چنین درایوی معمولا بیش از ۴۰۰ دلار قیمت‌گذری شده و ضمنا محصولات آنقدرها متنوعی هم در بازار پیدا نخواهید کرد. سامسونگ برای چندین سال بزرگ‌ترین تولیدکننده درایوهای ۴ گیگابایتی بوده و سایر شرکت‌ها ترجیح داده‌اند حافظه‌هایی تا سقف ۲ ترابایت بسازند.